Kornea transplantasiyası

Həyat boyu qarşılaşılan müxtəlif sağlamlıq problemlərinin təsiri ilə vücuddakı toxuma və ya orqanlarda fərqli formalarda zədələr inkişaf edə bilər.

Göz.az xəbər verir ki, orqan çatışmazlığının müalicəsində müxtəlif müalicə üsulları tətbiq edilsə də son zamanlar toxuma və orqan çatışmazlıqlarında əsl müalicəni toxuma və ya orqanın donordan alıcıya nəql edilməsi yaradır. Kornea nəqli də gözün əhəmiyyətli bir hissəsi olan kornea toxumasının yenilənməsi üçün müalicədə tətbiq edilən üsullar arasında yerini almışdır.

Buynuz qişa, göz kürəsinin ən ön qismində yer alan, şəffaf pərdə formasında olan toxumadır. Kornea xarici ətraf ilə gözün arasındakı bağlantını təmin edir, görüntünün qəbul edilməsi üçün gərəkli işığın gözə ötürüldüyü və işığın qırılmağa məruz qaldığı hissədir. Kornea tərəfindən qırılan işıq, göz bəbəyi üzərindən daxili qismə çatdırılır. Burada göz mərcəyi tərəfindən ikinci dəfə qırılan işıq retinada, dəqiq görmənin həyata keçdiyi sarı nöqtədə cəmlənir. Sarı nöqtədə yaranan görüntü reseptor hüceyrələri tərəfindən sinir hüceyrələrinə keçir və beyinin görmə mərkəzinə çatdırılır. Dəqiq görmənin yaranması üçün sağlam korneaya ehtiyac vardır. Kornea toxuması qanaxma yaratmaz. Bunun əvəzinə kornea ilə gözün rəngli təbəqəsi olan iris arasında qalan boşluqdakı vücud mayesindən diffuziya yoluyla qida və oksigen əldə edilir.

Kornea nəqli zamanı kornea toxumasının hamısı və ya sadəcə üst qisminin nəqli edilir. Kornea nəqli həyatını itirmiş şəxslər arasından seçilir. Bununla birlikdə sağlamlıq vəziyyəti bilinməyən, həmçinin ölüm səbəbi dəqiq məlum olmayan şəxslərin korneası donor üçün qəbul edilməz.

Kornea transplantasiyası ümumilikdə uğurlu cərrahi əməliyyat hesab edilsə də müxtəlif risk payları da vardır. Nəqlin müasir texnologiyanın tətbiq edildiyi xəstəxanada və uzman həkimlər tərəfindən edilməlidir.

Kornea transplantasiyası kimlərə edilə bilər?

Kornea toxumasının bir qisminin və ya hamısının transplantasiyası, adətən kornea toxumasının geri dönməsi mümkün olmayaraq zərər görmə ehtimalı olduğundan aşağıdakı xəstəliklərə sahib şəxslərdə nəql edilməsi gərəkə bilər:
Korneanın doğuşdan və ya sonradan xaricə doğru qıvrılması ilə meydana gələn forma pozğunluğu

Doğuşdan kornea quruluşunun pozulduğu xəstəliklər

Kornea toxumasının incəlməsi və ya yırtılması

İnfeksiya, fiziki travma kimi effektlər səbəbiylə korneanın zədələnməsi

Kornea ödəmi səbəbiylə korneanın oksigen dəstəyinin kəsilməsinə bağlı toxuma və ya funksiya itkisi

Tibbi müdaxiləyə cavab verməyən kornea ülserləri

Öncəki əməliyyatlarda oksigen dəstəyinin kəsilməsi səbəbiylə yaranan funksiya itkisi.

Kornea nəqlinin riskləri nələrdir?

Göz infeksiyları

Qanaxma

Kornea toxumasının anatomik xüsusiyyətlərinə bağlı olaraq gözdaxili təzyiqin artması (qlaukoma)

Göz toxumalarının zərər görməsi, retinaya aid problemlər, retina yırtılması

Transplantasiyadan sonra kornea toxumasının vücud tərəfindən rədd edilməsi və ya yaxı qidalanmaması ilə bağlı yaranan itki

Əməliyyatdan sonra gözdə astiqmatizm, yaxın və ya uzağı görə bilməmə kimi qırma qüsurlarının inkişaf etməsi.