Gecə korluğu

Cəmiyyətdə tez-tez izlənilən görmə problemləri bəzən müəyyən vəziyyətlərdə özünü daha qabarıq göstərir. Erkən zaman təsbit edilən bu əlamətlər, işarət etdiyi ciddi sağlamlıq problemlərinin erkən müdaxilə ilə müalicə edilə bilmələrini təmin edir. Bu əlamətlərdən biri də gecə korluğudur.

Gecə korluğu nədir?

Gecə korluğu və ya niktalopiya, işığın az olduğu ortamlarda görmə sahəsinin və görmə kəskinliyinin qabarıq olaraq azalması formasında xarakterizə edilir. Burada bəhs edilən, tamamilə korluq deyil, görmədə meydana gələn pozğunluqdur.

Az işıqda görmədə meydana gələn axsaqlıqlardan müxtəlif narahatlıqlar yarna bilər. Bu mənada gecə korluğu öz-özünə bir xəstəlik deyil, başqa bir narahatlığın əlamətidir.

Gecə korluğu tipik olaraq çox işıq alan bir ortamdan, daha az işıqlı bir nahiyəyə keçiş əsnasında keçici olaraq görmənin ciddi mənada məhdudlaşması ilə tanınır. Misal olaraq xəstə, aydınlıq bir gündə çöldə yeriyərkən, qapalı bir məkana giriş edildiyində bir müddət ətrafını görməkdə çətinlik çəkə bilər.

Gecə korluğu nə üçün meydana gəlir?

Gecə korluğu şikayətinə səbəb olan müxtəlif sağlamlıq problemləri mövcuddur. Şəxsdə gecə korluğu şikayətinin ortaya çıxması, xəstə üçün xəbərdarlıq olmalıdır. Bunun sayəsində erkən müddətdə sağlamlıq quruluşuna müraciət edərək altda yatan problemin həll edilməsi təmin edilmiş olur. Gecə korluğuna səbəb ola biləcək narahatlıqlar aşağıdakı kimi izah edilə bilər:

Miopiya – Uzağı görə bilməmə olaraq da bilinən miopiya vəziyyətində erkən zamanda az işıqlı ortamlarda görmə sahəsi və kəskinliyində azalma ilə qarşılaşıla bilər.
Katarakta – Göz içində yer alan linza toxumasının şəffaflığının itməsinə yol açan toxuma toplanmalarına katarakta adı verilir. Xüsusilə irəli yaşla bərabər göz linzası şəffaflığını itirər. Bunun nəticəsində az işıqlı məkanlarda linzadan retinaya düşən görüntü miqdarında azalma ortaya çıxar. Katarakta irəli yaşla bərabər tək başına ola biləcəyi kimi, müxtəlif sağlamlıq problemləri səbəbiylə erkən yaşlardakı xəstəliklərdə ikincil olaraq da inkişaf edə bilər.

Diabet – Şəkər xəstəliyi nəticəsində qanda artış göstərən qan şəkəri, digər toxumalarda olduğu kimi göz toxumalarında da toplanmağa başlayır.

Bunun nəticəsi olaraq başda göz linzası və retina olmaq üzrə toxumalarda və görmə funksiyalarında pozğunluqlar ortaya çıxar.

A vitamini əksikliyi – Gecə korluğunun tipik olaraq görüldüyü və bilinən vəziyyətlərdən biri A vitamini miqdarındakı ciddi azalmalardır. Xüsusilə yağ həzminin pozulduğu vəziyyətlərdə yağla bərabər sovrulan A vitamini də vücuda yetərli miqdarda alına bilməz. Bunun nəticəsi olaraq görmədən əsas olaraq məsul olan retina molekullarının istehsalı pozularaq az işıqda görmə itkisi inkişaf etməyə başlayır.

Gecə korluğu müalicəsində nələr edilir?

Gecə korluğunun ortaya çıxmasında müxtəlif xəstəliklər rol oynaya bildiyindən effektli müalicənin edilə bilməsi, altda yatan sağlamlıq probleminin doğru təsbit edilə bilməsinə bağlıdır. Bu mənada gecə korluğu şikayəti olan xəstə uman həkim tərəfindən dəyərləndirmək üzrə müraciət etməlidir.

Həkim tərəfindən anamnez toplanmalı, ətraflı fiziki müayinə edilməlidir. Ardından edilən görmə ilə əlaqəli ölçmə və analizlər nəticəsində altda yatan sağlamlıq problemi təsbit edilir.
Müalicə də bu müddətin sonrasında planlanır.

Əgər katarakta və ya keratokonus kimi toxumaların orqanik problemləri səbəbiylə ortaya çıxan gecə korluğu üçün cərrahi müdaxilə seçim ola bilər. Əməliyyatla katarakta olan linza düzəldilir və ya dəyişdirilir. Keratokonus müalicəsində uyğun kontakt linza tətbiqinə müraciət edilə bilər.

Diabetdən qaynaqlanan gecə korluğu zamanı qan şəkəri nəzarətdə saxlanılmalıdır. Diabet müalicəsinin uyğun və effektli edildiyi vəziyyətlərdə diabetə bağlı göz zədələnməsinin
qarşısı alınmış olar.
A vitamini əksikliyi təsbit edildiyi zaman vitamin əlavəsi qəbul edilməlidir. Əksikliyinə səbəb yaradan problem aradan qaldırılmalıdır.

Bütün bunlarla yanaşı genetik təməlli bəzi xəstəliklərdən qaynaqlanan gecə korluğu şikayətinin həll edilməsi mümkün olmaya bilər. Xüsusilə retinitis piqmentosa kimi irəliləyici və müalicəsi olmayan vəziyyətlər yaranan zaman xəstənin həyat keyfiyyətini artırmaq istiqamətində üsullar seçilə bilər.

Gecə korluğu şikayəti olan şəxslərin müalicə sonuna qədər qaranlıq ortamda çalışmasını gərəkdirəcək vəziyyətlərdən uzaq durulması vacibdir. Məsələn, gecə korluğu olan şəxslərin axşam saatlarında nəqliyyat istifadə etməsi tövsiyə edilmir. Bu təhlükəli seçim ola bilər.